Di tích khảo cổ quốc gia Thành An Thổ – Thành An Thổ nằm ở thôn An Thổ, thuộc xã An Dân, huyện Tuy An, được xây dựng vào năm 1832 và hoàn thành khoảng 1836, là trung tâm hành chính của chính quyền phong kiến Phú Yên.
Thành An Thổ nằm ở khu vực hạ lưu sông dòng, đây là vùng đất màu mỡ do phù sa bồi đắp, là địa bàn mang dân cư sinh sống từ rất lâu đời. Đây cũng là địa bàn thuận lợi về mặt giao thông. Trước đây, đường Thiên Lý đi từ phía bắc qua thành An Thổ, qua bến đò Cây Dừa rồi đi về phía nam. Còn đường thuỷ từ thành An Thổ theo sông dòng đi về phía đông là ra cửa Tiên Châu và vịnh Xuân Đài, còn đi ngược về hướng tây tới những vùng đất rộng to ở miền tây ở Phú Yên và 1 số tỉnh Tây Nguyên.
Sau năm 1885, thực dân Pháp đặt nền thống trị lên toàn lãnh thổ nước ta, tiếp sau đấy chúng cho đặt chức Công sứ tại các tỉnh miền Trung. Toà Công sứ Pháp tại Phú Yên được đặt tại vũng Lắm, bên bờ vịnh Xuân Đài, phương pháp thành An Thổ khoảng 10km về phía bắc. bởi thế, năm 1888, lỵ sở của Phú Yên dời từ thành An Thổ ra Vũng Lắm để sắp tòa Công sứ Pháp. Nhưng chỉ ở đây trong khoảng một năm, sau đấy lại chuyển về thành An Thổ. đến năm 1899, lỵ sở tại Phú Yên lại dời từ An Thổ về đóng tại thôn Long Bình, nay thuộc thị trấn Sông Cầu.
Sau năm 1899, khi lỵ sở tại Phú Yên chuyển hẳn ra Sông Cầu, thành An Thổ tiếp tục đảm nhận vai trò là phủ lỵ của phủ Tuy An. tới khoảng năm 1939, phủ lỵ Tuy An chuyển tới vị trí khác thì vai trò lịch sử của thành An Thổ kết thúc.
Thành An Thổ
Trong thời gian từ 1901 đến 1906 ông Trần Văn Phổ (phụ thân đồng chí Trần Phú) đến giữ chức Giáo thụ tại Tuy An. Ông đã đưa cả gia đình đến An Thổ sinh sống và đồng chí Trần Phú – Tổng Bí thư thứ 1 của Đảng cùng sản Việt Nam đã chào đời tại đây vào ngày 1/5/1904.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đến nay thành An Thổ chỉ còn lại các dấu tích mờ nhạt. các dấu tích kiến trúc ở trong thành An Thổ còn lại cực kỳ ít ỏi. đông đảo diện tích thành An Thổ bây giờ là khu dân cư, những kiến trúc công cộng và đất canh tác. các công trình phụ trợ kế bên khu vực thành An Thổ nay cũng chỉ còn tồn tại dưới dạng phế tích. Thành An Thổ cũng như rộng rãi đô thị cổ khác ở Việt Nam trong khi không còn giữ vai trò là trung tâm hành chính thì nhanh chóng từ đô thị biến thành một làng quê. Nhưng đằng sau sự thanh bình của làng quê ấy vẫn ẩn đựng nhiều dấu ấn về lịch sử, văn hoá của 1 vùng đất mà chỉ trong khi tiến hành khảo cứu thì các giá trị ấy mới dần sáng tỏ.
Di tích khảo cổ quốc gia Thành An Thổ
105 năm ngày nói từ ngày vị tổng bí thư thứ nhất của Đảng xây dựng thương hiệu và 173 năm thành An Thổ đóng vai trò quan trọng trong lịch sử vùng đất ở Phú Yên, dấu xưa thành cũ vẫn còn ấy, như kể nhở cho các thế hệ hôm nay và mai sau hãy biết giữ gìn, trân trọng những giá trị lịch sử của cha ông. Đi trên các con đường của An Thổ hôm nay, ta cảm nhận sự thanh bình trong từng ngôi nhà, từng góc làng, nhịp sống đang căng tràn trên vùng quê này. Ở ấy người dân An Thổ nói riêng, ở Phú Yên đề cập chung biết rằng, càng tự hào hơn về thành An Thổ xưa, càng biết trân trọng giữ gìn An Thổ cho hôm nay và mai sau.
hiện nay, tỉnh ở Phú Yên đang trùng tu, tôn tạo thành An Thổ và xây dựng khu trưng bày lưu niệm về đồng chí Trần Phú. Đây sẽ là một điểm tới có ý nghĩa đối sở hữu khách du lịch ở Phú Yên gần xa. Thành An Thổ được công nhận là Di tích khảo cổ quốc gia năm 2005.
Tag: tour du lịch Phú Yên
